Wie zijn wij? *

Laat ik mij, als eerste, even voorstellen,

Mijn naam is Harm van der Werf en ik ben de ontwikkelaar en directeur van ACTIVA. 

Mijn betrokkenheid bij ACTIVA gaat verder dan alleen mijn vak als begeleider. Ik heb ook zelf ervaring met psychische ontregeling en middelenmisbruik, maar ook met behandeling en herstel. Ook teloorgang, faillissement en dakloosheid  kwamen op mijn pad. Ik weet dus hoe moeilijk het kan zijn om dat -met vallen en opstaan- door te komen. Die inzichten brachten me tot een carriereswitch en ze vormen nu een belangrijke motivatie voor de dingen die ik doe. 

Samen met een netwerk van hulpbronnen heb ik ACTIVA tot dit niveau kunnen ontwikkelen. Als eerste behoren daar de  cliënten toe met wie ik ACTIVA ontwikkelde. Met Marielle*, die je hier ziet, gaf ik in tijden van Corona een workshop bij de organisatie Verslavingskunde Nederland; achter de computer met de 'crew' op anderhalve meter afstand.  Maar ook mijn collega's die tijdens de pilot overtuigd raakten van de kracht van de methode, waren en zijn mij in toenemende mate tot steun. Ook mijn  inkomensbeheerder die mij sinds 'rock-bottom' op privé en zakelijke niveau fantastisch ondersteunt is een belangrijke hulpbron. En natuurlijk mijn vrouw en zoon, steunen me door dik en dun! Zonder hen was dit natuurlijk een onmogelijke uitdaging geweest. Zo zie je, ook voor mij geldt: Zelf, maar niet alleen!

Maar hoe ontstond ACTIVA? 

Zo'n zeven jaar geleden werkte ik als woonbegeleider binnen een van de begeleide woonvormen (BW) van Anton Constandse in Den Haag, mijn huidige werkgever. Deze BW is speciaal geschikt voor mensen met een dubbele diagnose. Een dubbele diagnose betekent dat mensen niet alleen te kampen hebben met middelenmisbruik -en verslaving maar ook met bijkomende psychische aandoeningen. Maar er speelt vaak veel meer. Denk bijvoorbeeld aan fysieke klachten of beperkingen, sociaal isolement door een gebrekkig netwerk, geldproblemen, schulden of zelfs criminaliteit. Elke situatie kent een ingewikkelde persoonsgebonden uniciteit waarin alles met alles samenhangt en elke stap voorwaarts vaak ook weer iets anders tegenwerkt.

Soms weet je gewoon niet hoe het verder moet; als cliënt niet, maar ook niet als hulpverlener

De meeste cliënten lukt het uiteindelijk wel om stappen te zetten: een dagbesteding, meer grip op hun leven, of het vinden van een nieuwe, beter passende, woonplek. Bij sommige cliënten lukt dat veel minder goed; het herstel komt dan duurzaam tot stilstand. Vaak overheerst de wanhoop, moedeloosheid en gebrek aan perspectief. Een dergelijke situatie brengt ook veel schaamte, wat maakt dat het niet altijd goed aan de buitenkant te zien is wat iemand werkelijk beleeft.

De machteloosheid die altijd voelbaar aanwezig is is aanstekelijk. Soms weet je ook als hulpverlener echt niet meer wat je nog kunt beginnen. Zeker wanneer je, steeds opnieuw, tegen een muur van onvrede, frustratie en verwijt loopt. Hoop geven, lijden verlichten en vertrouwen geven is op een zeker moment niet meer op te brengen, terwijl dat juist de essentie is van ons vak als hulpverlener. Of wanneer je een client ziet afglijden en je kunt niets doen! De machteloosheid kan ondraaglijk voelen en het effect daarvan is, dat het de kans vergroot, dat je gaat victim-blaimen, feitelijk dezelfde dynamiek als waar de client in verkeert. Ook jij verliest de greep op wat jij zinvol en belangrijk vindt: een afschuwelijke situatie! Soms mist het ons gewoon aan die ene effectieve tool om die negatieve spiraal te doorbreken.

Samen op pad met nieuwe inzichten, dat is eigenlijk gewoon waar het om gaat

Vanuit een behoefte iets te bedenken voor deze kleine groep cliënten en hun begeleiders nam ik het initiatief tot de ontwikkeling van ACTIVA. Het resultaat is een verbluffend effectieve methode die de negatieve spiralen doorbreekt door taken en verantwoordelijkheden opnieuw te kaderen en neer te leggen bij wie ze horen. Het gaat vooral om het commitment wanneer die verantwoordelijkheden worden aanvaard. ACTIVA eist dat commitment met dat wat van jou is, en het loslaten wat van de ander is. Wanneer iedereen die bereidheid in zichzelf vindt de eigen verantwoordelijkheden op te pakken, trekt de hulprelatie vanzelf aan, waardoor de cliënt en begeleider gewoon weer in vertrouwen samen op pad kunnen en elkaar versterken in wie zij zijn!

"In de shit kom je alleen, eruit alleen samen. Zonder de ander ben je niemand!"

Bovenstaande uitspraak die ik ooit eens op een spirituele kalender las en die is gebaseerd op een Joods gezegde, vat eigenlijk alles samen. Op een dag realiseerde ik me dat ik het dan allemaal wel zelf moest doen maar dat dat niet betekende dat ik het alleen hoefde te  doen. Dat wierp een heel nieuw licht op de zaak. Met dat inzicht voor ogen vond ik de weg terug naar een maatschappelijk bestaan. Hoe eenvoudig kon het zijn? ACTIVA is eigenlijk het methodische antwoord  op die vraag: hoe eenvoudig kan het zijn?

Ik wens iedereen, die met deze methode gaat werken vooral veel plezier en succes toe! Dat geldt niet alleen voor deelnemers maar zeker ook voor hun begeleiders!

Harm van der Werf,       

Ontwikkelaar en directeur van ACTIVA

*Hierboven ben ik samen te zien met Marielle, deelnemer aan ACTIVA van het eerste uur. Zij leverde met haar kritische reflecties een belangrijke bijdrage aan de uiteindelijke inhoud van ACTIVA. Hier, op de foto,  gaven we samen een workshop bij Verslavingkunde Nederland, op de landelijke dag 'Innovaties in de Verslavingszorg'. We waren voornemens dat vaker te doen en zouden in die zin zelfs collega’s worden. 

Die belofte werd echter in de kiem gesmoord; zij overleed, al even plotseling als onverwachts, kort voor de voltooiing van het boek, dat ik met liefde aan haar heb opdragen. Het ging juist zo ontzettend goed met haar: ze was kort daarvoor verhuisd naar een meer zelfstandige vorm van wonen, echt een lekker eigen huisje. Ze was gaan werken bij een dagbesteding buiten de deur. Een situatie die we nooit voor mogelijk hadden gehouden, toen zij jaren geleden bij ons kwam wonen.  

We zijn haar en haar familie zeer dankbaar voor alles wat zij voor ACTIVA betekenen. Zij gaven toestemming voor het delen van al het materiaal, omdat de boodschap die zij te vertellen heeft als van zeer groot belang wordt ervaren.